Ως προς την πρόταση της περιφερειακής αρχής για το ΠΕΠ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ πρέπει να επισημανθούν επίσης τα εξής :
1)Το μεγαλύτερο μερίδιο της εγκεκριμένης δημόσιας χρηματοδότησης των ερευνητικών φορέων (ΟΠΣ εξαγωγή 26/7/2012) το συγκεντρώνει ο θεματικός τομέας των υλικών και μικροηλεκτρονικής (59%). Η δεύτερη σημαντικότερη θεματική περιοχή είναι η «υγεία» με 13%, και ακολουθεί η «γεωργία, αλιεία, κτηνοτροφία, τρόφιμα και βιοτεχνολογία» με 8%. Είναι προφανές ότι στο σημείο αυτό θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο ότι θεματικός τομέας της γεωργίας κλπ απορροφά μόλις το 8% της δημόσιας χρηματοδότησης, την στιγμή που είναι γνωστό ότι η περιφέρειά μας και δη η Π.Ε Αιτωλοακαρνανίας στηρίζεται στον πρωτογενή τομέα και θα ήταν πρώτης τάξεως ευκαιρία , που θα έδινε και υπεραξία στο προϊόντα μας, η στόχευση σε καινοτόμες μεθόδους στον τομέα αυτό και σε ερευνητικό επίπεδο. Είναι προφανές άλλωστε ότι οι υποδομές υπάρχουν, μέσω των ερευνητικών κέντρων της Π.Ε Αχαΐας. Αυτό που μένει είναι η διαμόρφωση στρατηγικών συνέργειας των εν λόγω κέντρων με φορείς του πρωτογενούς τομέα σε Αιτωλοακαρνανία και Ηλεία. Και αυτό δυστυχώς είναι κάτι που δεν διαφαίνεται σαν πρόθεση από την παρουσιαζόμενη πρόταση.
2)Οι οργανωμένες βιομηχανικές υποδομές και υποδομές στήριξης των νέων επιχειρήσεων , όπως αυτές περιγράφονται στην πρόταση , καταδεικνύουν την ένδεια οράματος για την περιοχή και ταυτόχρονα την ευκαιρία που έχουμε για στροφή στον στρατηγικό μας σχεδιασμό. Δεν είναι δυνατόν να κάνουμε λόγο για βιομηχανικές υποδομές στην ΠΔΕ και να μιλάμε α) για την ΒΙΠΕ Πάτρας, β) για το Βιοτεχνικό Πάρκο Πάτρας και γ) την ΝΑΒΙΠΕ Αστακού. Από τρείς δε αυτές υποδομές , η ΝΑΒΙΠΕ Αστακού είναι σαν να μιλάμε για την Ατλαντίδα, αφού κανείς δεν τηνέχει δει αλλά όλοι εξαίρουν τον ρόλο της και τις δυνατότητές της. Η συζήτηση για ισόρροπη ανάπτυξη και σύγκλιση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων «πάει περίπατο» αν αντιληφθεί κανείς ότι ουσιαστικά η μόνη υποδομή βιομηχανικής ανάπτυξης υπάρχει στην Πάτρα, με τις ελλείψεις της φυσικά, ενώ παράλληλα ουδείς λόγος γίνεται για την αναγκαιότητα ύπαρξης τέτοιων υποδομών στο Αγρίνιο, την μεγαλύτερη πόλη της Π.Ε Αιτωλοακαρνανίας, με παράδοση στο εμπόριο και την παραγωγική δραστηριότητα εν γένει. Εάν δε επεκταθούμε στις υποδομές για νέες επιχειρήσεις τότε και πάλι μιλάμε μόνο για το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών. Είναι προφανές ότι και στην συγκεκριμένη περίπτωση απουσιάζει το αναπτυξιακό όραμα για την Π.Ε Αιτωλοακαρνανίας, αφήνοντάς την έτσι έρμαιο αυτών που την θέλουν υποβαθμισμένη, πηγή φθηνών αγροτικών προϊόντων και εσχάτως και πηγή πλούσιων υδάτινων αποθεμάτων (βλ. εκτροπή Αχελώου).
3)Και στη θεματική ενότητα του πρωτογενούς τομέα, τα ζητήματα έτσι όπως τίθεται στην πρόταση της περιφερειακής αρχής δεν οδηγούν σε ασφαλή συμπεράσματα. Παρότι επισημαίνεται η δυναμική της ΠΔΕ στον πρωτογενή τομέα και μολονότι παρατηρείται η συνεχής μείωση του ανθρωπίνου δυναμικού που απασχολείται σ’ αυτόν, δεν γίνεται σαφής στοχοθέτηση ούτε προσδιορίζεται το όραμα της περιφερειακής αρχής με απτά βήματα που θα οδηγήσουν στο να κεφαλαιοποιήσουμε αυτή μας την υπεροχή σε όφελος των πολιτών και της τοπικής μας οικονομίας. Παρόλα αυτά, σημαντική είναι η διαπίστωση ότι χωροθετούνται ερευνητικοί και τεχνολογικοί φορείς το ανθρώπινο δυναμικό των οποίων μπορεί να συμβάλλει μετασχηματισμό της μεταποιητικής παραγωγικής βάσης της ΠΔΕ, αρκεί να μην μείνουμε και πάλι στην διαπίστωση.
4)Στον τομέα του τουρισμού, από μια απλή θεώρηση του επισυναπτόμενου πίνακα επισκεπτών-τουριστών ανά Π.Ε είναι παραπάνω από προφανές το περιθώριο βελτίωσης του τουρισμού στην Π.Ε Αιτωλοακαρνανία, που αποτελεί το 20% μόνο της τουριστικής επισκεψιμότητας της ΠΔΕ. Οι δυνατότητες αύξησης του απόλυτου αριθμού των τουριστών δεν χρειάζεται ανάλυση αν αναλογισθεί κανείς την ακτογραμμή του Νομού, τον απαράμιλλης ομορφιάς ορεινό του όγκο, τον πολιτιστικό και θρησκευτικό του πλούτο. Το γεγονός εξάλλου ότι στην ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας υπάρχει το 19% μόνο των υφιστάμενων στην ΠΔΕ τουριστικών κλινών καταδεικνύει αν μη τι άλλο ότι και σε αυτόν τον τομέα η ΠΕ Αιτ/νίας είναι ουραγός σε υποδομή ενώ παράλληλα αναδεικνύει την περιοχή σε ευκαιρία για τέτοιου είδους επενδύσεις αρκεί να βοηθήσει σε αυτό και η περιφερειακή αρχή.
5) Ως προς την ενότητα της προσβασιμότητας, παρότι επισημαίνεται ότι η ΠΔΕ έχει σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης των από αέρος μεταφορών για την εξυπηρέτηση των εγχώριων και αλλοδαπών τουριστών , εντούτοις , στην περιγραφόμενη στρατηγική ανάπτυξης το Αεροδρόμιο του Αράξου αποτελεί από ότι φαίνεται την μοναδική προτεραιότητα της περιφερειακής αρχής, ενώ το αεροδρόμιο του Ακτίου απουσιάζει από κάθε μέτρηση αλλά και σχεδιασμό. Ταυτόχρονα, παρότι επισημαίνεται η ανεπάρκεια της ΠΔΕ σε σιδηροδρομικό δίκτυο , εντούτοις γίνεται λόγος μόνο για την Πάτρα.
6) Στο ζήτημα των Ρομά, η παρουσιαζόμενη πρόταση , μένει σε μια απλή αναφορά της κατάστασης, επισημαίνοντας απλά ποσοτικά χαρακτηριστικά, χωρίς ωστόσο να συνδέει το πρόβλημα της αποτυχίας ενσωμάτωσής τους με την όλο και αυξανόμενη εγκληματική δραστηριότητα και με τα εξ αυτής απορρέοντα φαινόμενα ρατσιστικών συμπεριφορών. Όταν δε η χρήση των «πιλοτικών» όπως αναφέρονται προγραμμάτων περιορίζεται σε χωρίς στόχευση εισροή κονδυλίων (19.000.000 €), τότε το μόνο που επιτυγχάνεται είναι το πρόβλημα να μεγαλώνει και να υποβαθμίζονται, πολλές φορές σκοπίμως ολόκληρες περιοχές αστικών κέντρων, με άλλους φυσικά σκοπούς, αφού μετατρέπονται σε γκέτο παρανομίας και εγκληματικότητας.
Κλείνοντας, είναι προφανές ότι με όλες τις παραπάνω ελλείψεις και με την απουσία στρατηγικής στα όσα επισημάνθηκαν , το συμπέρασμα της παρουσιαζόμενης πρότασης αποτυπώνει μια περιφερειακή στρατηγική που αφενός μεν δεν βοηθά στην άμβλυνση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων , αφετέρου δε οδηγεί σε μη βιώσιμη ανάπτυξη το σύνολο της περιοχής. Χωρίς να έχουμε την διάθεση να μειώσουμε την τεχνική αρτιότητα του παρουσιαζόμενου πλάνου ούτε την καλή προαίρεση των συντακτών της , οφείλουμε να επισημάνουμε ότι θα έπρεπε ίσως μέχρι σήμερα να έχουμε αντιληφθεί ότι τα καλύτερα αποτελέσματα για όλους έρχονται μέσα από την ισόρροπη ανάπτυξη των ΠΕ.
Το παράδειγμα της εθνικής στρατηγικής των τελευταίων 50 ετών θα έπρεπε να είναι προς αποφυγή και όχι προς μίμηση. Δεν είναι θέμα τοπικιστικών αντιλήψεων και μικροπολιτικής, είναι θέμα σύγχρονης αντίληψης περί περιφερειακής ανάπτυξης, διότι κατά το κοινώς λεγόμενο «όταν καίγεται το σπίτι του διπλανού σου, σύντομα η φωτιά θα έρθει και στο δικό σου σπίτι». Από το παρουσιαζόμενο ΠΕΠ, μόνο ανησυχία για το μέλλον μπορεί να προκληθεί και όχι ελπίδα.
Με εκτίμηση
Νεκτάριος Αθ. Φαρμάκης
Περιφερειακός Σύμβουλος Π.Δ.Ε.Π.Ε. Αιτ/νιας